Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu'nda 581 milyon 609 bin TL’lik Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bütçesi ele alınıyor.
İlk sözü CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay aldı. Ekonomide en önemi unsurun ekonomik gelirlerin artırılması olduğuna dikkati çeken Uluçay, turizm ve üniversite sektörünün ekonomide açığı kapatma yönünde işlevsel olması gerektiğini kaydetti.
Dijitalleşme ve akaryakıtta otomasyonundaki gelişmenin, bakanlığın gelirlerinin artırılması yönünde ortaya konulan bir işlem olduğunu dile getiren Uluçay, marketlerde fiyat otomasyonunun da özellikle piyasayı ucuzlatma yönünde önemli adımlar olacağını kaydetti.
Ülkede üretilen gıda ve gıda maddelerinin fiyatlarının kontrol edilmesi gerektiğini söyleyen Uluçay, belli mal gruplar üzerinden piyasanın ucuzlatılmasına yönelik çalışma yapılmasının önemine dikkati çekti.
Alışverişin Güney Kıbrıs'a kaydığı yönündeki tespitleri dikkate alarak, fiyat ayarlaması yapılması gerektiğine dikkati çeken Uluçay, ülkede üretilen mallara dönük talepleri artırarak, alışverişin Kuzeye kaydırılması politikasının uygulanması gerektiğini dile getirdi. Uluçay, fiyatların ucuzlatılmasına dönük yapılacak hamlelerin hane halkının refah seviyesini de olumlu etkileyeceğini belirtti.
Hayat pahalılığının 6 ayda bir maaşlara yansıtılmasının yanı sıra temel tüketim maddeleri başta olmak üzere birçok malın fiyatına 6 ayda bir ucuzlatma yapılabileceğini dile getiren Uluçay, piyasaların atraksiyonlarını tespit ederek, ülke gelirlerinin artırılabileceğini ve piyasanın canlandırılabileceğini kaydetti.
Bakanlığın uygulamaya koymaya çalıştığı elektronik etiket uygulamasıyla gelirlerin artırılabileceğini dile getiren Uluçay, Yeşil Hat Tüzüğü üzerinden yapılacak satışların da artırılması gerektiğini belirtti.
Yeşil Hat Tüzüğü üzerinde daha titiz çalışılması gerektiğini dile getiren Uluçay, son 3 yıl içerisinde yapılan satışlara ilişkin rakamları paylaşarak, Yeşil Hat Tüzüğü üzerinden ülkedeki işletmelerin kurumsal yapısının geliştirilebileceğini belirtti.
Kuzey’den Güney’e geçişlerde yaşanan sıkışıklığın azaltılması halinde Yeşil Hat Tüzüğü çerçevesinde yapılan ihracatın daha da artacağını dile getiren Uluçay, fırsatlar değerlendirilip, dönemsel fırsat pencereleri aralanarak gelirlerin artırılabileceğini kaydetti.
İşletmelere verilen Sigorta Prim Desteği'nin öneminde de dikkati çeken Uluçay, buraya sağlanan destekle istihdam desteğinin korunduğunu fakat fiyat dengesi de kurularak ekonomiye katkı sağlanabileceğini belirtti.
Ülke ekonomisinin gelişmesinde ön görülen kaynaklarla KKTC’nin geliştirilebileceğini dile getiren Uluçay, hedef birlikteliğiyle ekonomide gelişmelerin yaşanabileceğini de kaydetti.
-Kürşat
CTP Milletvekili Fide Kürşat da söz alarak, ülkede en büyük sorunun ekonomi olduğunu kaydetti. Bakanlığın bütçesinin “yok hükmünde” olduğunu ve geçen seneye göre de yerinde saydığını dile getiren Kürşat, hükümetin ekonomiye verdiği desteğin ayrılan bütçeyle görüldüğünü kaydetti.
Ülkenin dört yanında işletmelerin can çekiştiğini ve hane halkının da borç batağında olduğunu savunan Kürşat, ekonomi yönetiminin iflas ettiğini ve her geçen gün de karardığını söyledi.
Sosyal politikaların olmadığı yerde yoksulluk ve eşitsizliğin kaçınılmaz olduğunu dile getiren Kürşat, toplumun sadece ekonomik değil, sosyal ve kültürel çöküş de yaşadığını kaydetti.
Kürşat, devletin ekonomi yönetiminde tasarruf yönetimi yapmadığını savunarak, "Hükümetin tasarruf tedbiri yok, enflasyonla mücadele yok …” dedi.
Ülkede enflasyonun en büyük sorun olduğunu dile getiren Kürşat, fiyat denetiminin yapılmadığını dile getirerek, Ticaret Dairesi'nin kadrosunun ne durumda olduğunu ve denetimin nasıl yaptığını sordu.
Enflasyonla mücadelede üretimin önemine dikkati çeken Kürşat, ihracat-ithalat açığının büyüdüğü bu noktada üretim yapılmasının öneminin görüldüğünü kaydetti.
Elektrik maliyelerine de değinen Kürşat, yaş sebze ve meyvede su tüketiminin yanı sıra elektrik giderlerinin de üreticiyi zorladığını kaydederek, elektrik fiyatlarının düşürülmesi konusunda ne yapıldığını sordu.
"Enerji Dairesi" yasasının halen hayata geçirilmemesini eleştiren Kürşat, yenilenebilir enerji kotalarının üreticiye değil, gece kulüplerine verildiğini savunarak, bu kotaların daha özenli verilmesi gerektiğini kaydetti.
Yenilebilir enerji kotalarının üretime verilmesi gerektiğini dile getiren Kürşat, işletmelerin ayakta kalması için sürdürülebilir enerji ihtiyacının karşılanması gerektiğini belirtti.
Kayıt dışılık konusunun çok ciddi bir konu olduğunu dile getiren Kürşat, hükümetin yatırım teşvik yasası ve benzeri düzenlemeler konularında ne yaptığını sordu.
Elektronik etiket uygulamasının ne durumda olduğunu soran Kürşat, bu uygulamanın 2025 yılında yürürlüğe gireceği konusunda bakanın açıklamaları olduğunu fakat halen neden uygulamaya geçilmediğinin de açıklanmasını istedi.
Ülkede gelir dağılımı uçurumunun her yıl büyüdüğünü dile getiren Kürşat, insanların artık geçinemediğini ve dar gelirli gurupların “ezim ezim ezildiğini” savundu.
Dövizin yükselmesine rağmen ekonominin Güney Kıbrıs'a kaydığını söyleyen Kürşat, “Hükmet sadece yandaşını koruyor. Tarım, turizm, teknoloji hep söylemlerde….” ifadelerini kullandı.
-Şahiner
CTP Milletvekili Salahi Şahiner de söz alarak, bakanlığın bütçesinin yetersiz olduğunu kaydetti. Bakanlığın altının boşaltılmasından dolayı en düşük bütçeye sahip bir bakanlık konumuna geldiğini dile getiren Şahiner, hükümetin bütçesindeki faiz giderleri ödemesindeki rakamın altı buçuk milyar TL’lik olmasını ve buna bağlı olarak da mali yapının toparlanmasının mümkün olmadığını belirtti.
Ticaret Dairesi'nin yasasının elden geçirilmesi gerektiğine dikkati çeken Şahiner, hayat pahalılığının aşağıya çekilmesi için bakanlık olarak gerekli çalışmaların yapılması ve dairelere verilen yetkilerin kullanılması gerektiğini kaydetti. Şahiner, elektronik etiket uygulaması konusunda bilgi istedi.
Yerinden söz alan Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu da, elektronik etikette birim fiyatlarının görülebileceğini ve gerekli çalışmanın da kendileriyle paylaşıldığını kaydetti.
Şahiner ayrıca, ülkenin enflasyon sarmalının içinde olduğunu dile getirerek, devletin ve ilgili bakanlığın elindeki envanterleri kullanması gerektiğini belirtti.
CTP Milletvekili Salahi Şahiner, enflasyon sepetini belirleyecek anketin ihalesinde bile yolsuzluk kokusu olduğunu ileri sürerek, eleştiride bulundu. Şahiner, ülkede üretilen ürünlerin hem ülkeye ve diğer sektörlere katma değer sağlaması, hem de uygun bir maliyetle piyasaya ürün sunulması açısından çok önemli olduğunu söyledi.
Şahiner, yerli üretimde oluşan hayat pahalılığının, ülkede üretilen ve piyasaya sunulan ürünlerin fiyatlarını bu kadar yüksek olmasının sebebi olduğunu belirterek, “Üreticiyi korumak zorundayız.” dedi.
Sanayi bölgeleri konusunu ele alan Şahiner, gençlerin bu bölgelerde tutulmasını istedi. Hal Yasası’na konu olan ürünleri ele alan Şahiner, Hal Yasası’ndaki satışların peşin satışla olması gerektiğini kaydetti. Şahiner, üreticinin aylarca emek verip ürettiği ürünü sattığı zaman parasını peşin almak zorunda olduğunu dile getirdi.
Özelleştirmeler konusuna da değinen Şahiner, Güngör Katı Atık Çöplük Alanın Özelleştirilmesi İhalesi’nin Özelleştirme Yasası tahtında çıkılan bir ihale olduğunu dile getirdi.
Limanlarla ilgili ihalenin "çok önemli fakat bıçak gibi” olduğunu belirten Şahiner, “Eğer dikkatli kullanmazsanız kendinize zarar verirsiniz.” dedi.
Şahiner, akaryakıt otomasyonuyla birlikte artık ülkeye gelen bütün akaryakıtı online görebildiklerini kaydetti. Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun elektrik ürettiği santrallerdeki üretim maliyetlerinin belli olduğunu dile getiren Şahiner, kuruma otomasyon sitemi kurulması gerektiğini belirtti.
Salahi Şahiner, fiber optik alt yapısıyla ilgili sürece değinerek, yapılan protokolle ilgili eleştirilerde bulundu.
