Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, BM Genel Sekreteri António Guterres’in ev sahipliğinde Rum liderin de katılımıyla New York’ta gerçekleştirilen üçlü görüşmede Kıbrıs Türk tarafının vizyonunu ve kararlı duruşunu bir kez daha ortaya koydu. Tatar, görüşmeye katılımının, Türk tarafının diyaloga açık olduğunun ve iki halk arasındaki temasların geliştirilmesine verdiği önemin açık göstergesi olduğunu vurguladı.
“Federal model tükendi, yeni vizyon iki devlet”
Cumhurbaşkanı Tatar, yıllardır federal temelde yürütülen müzakerelerin sonuçsuz kaldığını hatırlatarak, “Federal çözüm denemeleri artık geride kalmıştır. Çözümün yolu, egemen eşitlik ve eşit uluslararası statüye dayalı, yan yana yaşayan iki devlettir” dedi. Tatar, “Değişim, oyunun kuralları değiştiğinde gelir” sözleriyle vizyonunu net bir şekilde dile getirdi.
Somut işbirliği önerileri ve yeni kapılar
Tatar, beş yıldır enerji, ticaret, turizm, çevre, insani konular alanlarında yapıcı öneriler sunduğunu belirtti. Özellikle Haspolat ve Akıncılar’da yeni sınır kapılarının açılmasının önemine bir kez daha değinerek, “Bu adımlar, halklarımızın günlük yaşamını kolaylaştıracağı ve güven yaratacağı kesindir ancak Rum zihniyeti burada da kendini gösteriyor” dedi.
Cumhurbaşkanı ayrıca geçtiğimiz Temmuz ayında New York’ta üzerinde uzlaşılan dört yeni girişimi hatırlattı: kültürel eserlerin değişimi, mikroplastik kirliliğiyle mücadele, bölgesel hava kirliliği yönetimi ve sivil toplumun iki taraf arasında yapılan çalışmalara katkı yapması. Tatar, bu girişimlerin sembolik kalmaması, hayatı doğrudan etkileyen somut projelere dönüşmesi gerektiğini ve Kıbrıs Türk tarafının da buna hazır olduğunu söyledi.
Rum liderin tutumuna sert eleştiri
Tatar, Rum liderin BM Genel Kurulu’nda Türk tarafına yönelik kullandığı dili sert ifadelerle eleştirdi: “Rum lider birkaç gün önce Genel Kurul kürsüsünden tahammülsüzlük, düşmanlık ve hakaret dolu sözler sarf etmiştir. Bu samimiyetsizlik çözüm veya güven arttırma arayışına değil, gerilime hizmet etmektedir” dedi.
Cumhurbaşkanı ayrıca Rum tarafının son dönemdeki tutumunu örnekleriyle ortaya koydu: “INTERPOL mekanizmalarının suistimali, Türk tarafıyla temas eden devletlerin ve devlet yetkililerinin hedef alınması, Limasol yangını sırasında yardımımızın reddedilmesi, yeni geçiş kapılarına engel olunması ve artan silahlanma yatırımları… ve şimdi KKTC’nin en önemli ihraç ürünü olan hellimin başka ülke pazarlarına girmesini engelleme siyaseti. Bu sağlıklı bir zihniyetin ürünü olamaz. Bunlar iki taraf arasındaki güveni zedeleyen adımlardır” diye konuştu.
Erdoğan’a teşekkür, halka net mesaj
Cumhurbaşkanı Tatar, BM Genel Kurulu’nda KKTC’nin tanınması çağrısını yineleyen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a teşekkür ederek, “Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın kararlı duruşu, hem iki devletli çözüm siyasetimize verdiği sarsılmaz desteği, hem de halkımızı yarım asırdır insanlık dışı izolasyonlara mahkum edenlere karşı en güçlü cevabı ifade etmektedir” ifadelerini kullandı.
Tatar konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Kıbrıs Türk halkı temel insan haklarına erişmek, özden gelen haklarının teyidini görmek istemektedir. Rum tarafının samimiyetsiz ve tek yanlı tutumuna rağmen vizyonumuz açıktır: Egemen eşitliğimizin ve eşit uluslararası statümüzün teyidiyle başlayacak süreçte, iki devletin iş birliğine dayalı bir uzlaşıyla, adada kalıcı barış ve istikrar sağlanacaktır. Öğretilmiş çaresizlikleri aşarak, büyük bir özgüvenle çocuklarımız için geleceğe yürüyeceğiz. Liderlik sorumluluğum, halkımızı bu hedefe kararlılıkla taşımaktır.”
“Süreç Crans Montana’dan kaldığı yerden devam edemez”
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, görüşme sonrası önce İngilizce olarak genel bir basın açıklaması yaptı ve ardından BRT'ye açıklamalarda bulundu.
Tatar, görüşmede, yeni sınır kapıları açılması, müzakereler için ortak zemin bulunana kadar iki devletin iş birliği, Rum tarafının, müzakerelerin Crans Montana'da federal yapı üzerinden ve kalınan yerden başlaması ümidi içinde olmaması gerektiği, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın BM’deki çağrısı ve 5+1 formatta yıl sonunda toplantı yapılması beklentisini dile getirdiğini söyledi.
Tatar, “Müzakerelerde dik olunmalı, burada en önemli konu Kıbrıs Türk halkının geleceği güvenliği egemenliği ve devletidir” dedi.
Tatar, genel sekretere görüşme için teşekkür etti.
Her zaman diyaloğa önem verdiğini, bugünkü toplantıda da yapıcı önerileri dile getirdiğini ifade eden Tatar, Erdoğan’ın KKTC’nin tanınması çağrısının, iki devletli siyasetin güçlendirilmesi anlamı taşıdığını belirtti.
Federal model üzerine yürütülen müzakerelerin 62 yıl sonuç getirmediğini ve sonuç alınamadığını belirten Tatar, Kıbrıs’ta bu yüzden yeni bir sayfa açılması gerektiğini söylediklerini ve iki devletli siyaseti gündeme getirdiklerini anlattı.
Egemen eşitlik eşit uluslararası temsiliyet ve iki devletli çözümün önemine vurgu yapan Tatar, Kıbrıs’ta değişime ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Yeniden müzakere başlaması için yeni zemin ortaya çıkmadığına işaret eden Tatar, iki devletli siyaseti Türkiye’nin desteğiyle bu noktaya taşımanın gurur verici olduğunu söyledi.
Sabır ve olgunlukla bu süreci yürüteceklerini ifade eden Tatar, ama güven yaratıcı önlemlerin geliştirilmesi ve iş birliği yapılması gerektiğini kaydetti.
Kıbrıs’ta ek sınır kapıların açılmasına iki taraf için de ihtiyaç olduğunu ifade eden Tatar, “Bu sorun iki halkın da şikayet ettiği bir konu ve yeni kapı açılması iki tarafa da yarayacak, iş birliğini artıracak” diye konuştu.
Ticaret enerjisi su turizm sosyal yaşam çevre ile ilgili iş birliği önerileri ortaya koyduklarını ifade eden Tatar, “İş birliği iki taraf için de önemlidir. İki devletin işbirliği her alana katkı sağlayacak ve karşılıklı ilişkileri geliştirecek” dedi.
Elektrik su enerjideki iş birliğinin günlük hayatı geliştireceğini, kolaylıklar sağlayacağını belirten Tatar, tutuklamalar, yangın yardımlarının reddedilmesi gibi konuların da gerilimi artırdığını söyledi.
Tatar, “Yapıcı tutumumu sürdüreceğim, gerçek iş birliğine hazırım, 5 taraflı toplantıya hazır olduğumuzu da ilettim” dedi.
Erdoğan’a teşekkür eden ve BM’deki, KKTC’nin tanınma çağrısı ile haksız izolasyonların kaldırılması çağrısının önemine vurgu yapan Tatar, “Kıbrıs Türk halkı eşit karşılıklı saygı ve devlet çatısı altında yaşamak istiyor” dedi.
Seçime yönelik sorulan soruya “halkımızın en doğru kararı vereceğine inanıyorum” diyen Tatar, cumhurbaşkanlığı sürecinde ciddi adımlar attığını, şimdi de yıl sonunda 5+1 formatında görüşme önerisi yaptığını ve orada olacağına inandığını söyledi.
Halkın desteğini alacağına inanç belirten Tatar, Kıbrıs Türk halkının uzun bir mücadele verdiğini, ortak devletinden atıldığını, yıllarca Federal model üzerinden çözüm aradıklarını ama olmadığını, Rumların tüm anlaşmaları reddetmesine rağmen ödüllendirildiğini söyledi.
O yüzden yeni bir sayfa açtıklarını bunu BM ve tüm taraflara anlattıklarını ifade eden Tatar, haklarının verilmesi gerektiğini savunduklarını, müzakerelerin başlaması için de egemenlik haklarının tanınması gerektiğini kaydetti.
“Bunu yapmamak için diretiyorlar” diyen Tatar, tüm önerilerinin reddedildiği, o yüzden müzakerelerin yeniden başlamadığını işaret etti.
“Benim seçilmemle de Kıbrıs’ta yeni bir adım attık ve iki devletli siyaseti gündeme getirdik, buna Türkiye de tam destek verdi” diyen Tatar, “Biz Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ortağız ama hiç bize sorulmadan haklarımız istismar edildi. O yüzden devletimizi kurduk ve artık geleceğe bakmalıyız, 62 yıl önceye dönemeyiz. Rumlar tutumlarını yeniden gözden geçirmeli” ifadelerini kullandı.
Bugünkü görüşmenin, durum tespiti gibi bir görüşme olduğunu ifade eden Tatar, Geçiş kapıları üzerinde durulduğunu, ama tüm konularda iş birliği yapılması ve bu kültürü geliştirmeleri gerektiğini söyledi.
Tatar, “müzakereler için ortak zemin bulunana kadar iş birliğini geliştirmeliyiz” dedi.