Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin’in de katıldığı Rum Lider Nikos Hristodulidis ile ara bölgede yaptığı görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığında basın toplantısı düzenledi.
Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman toplantıda yaptığı açıklamada, görüşmenin içeriğinin ortaya konulan 4 maddelik metodoloji, 5’nci Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Rum Lider Nikos Hristodulidis’in daha önce güven yaratıcı önlemler üzerinde yaptığı görüşmeler ve çalışmalar, kendisinin son görüşmede sunduğu 10 madde üzerinden 3 adımdan oluştuğunu ifade etti.
Daha önce Maria Holguin ile Rum Lider Nikos Hristodulidis ile yaptıkları görüşmede kendisinin sunduğu 10 maddenin ardından bu kez Rum Liderin öneriler sunduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erhürman, geçen görüşmede konuşma sırasının kendisinde olduğunu ve öneriler yaptığını, bu görüşmede ise Rum Lider Hristodulidis’in önerilerini dinlediğini ve kendisine cevap vermediğini aktardı.
Kendisinin geçen görüşmede sunduğu 10 madde içerisinde Hellim konusunun da yer aldığına işaret eden Cumhurbaşkanı Erhürman, ortak açıklamada yer aldığı gibi Ocak ayının sonuna kadar, Helim konusunun tamamlanmasının netleştiğini vurguladı.
10 madde içerisinde Metehan geçiş noktasında kabin ve personel sayısının artırılmasının da yer aldığını hatırlatan Cumhurbaşkanı Erhürman, yapılan ortak açıklamada tüm kapılarda personel sayısının artırılmasının yer aldığını vurguladı.
Bostancı ve Derinya geçiş noktalarında da seyrüsefer çıkarılması üzerinde uzlaşıya varıldığını kaydeden Cumhurbaşkanı Erhürman, yapılacak düzenlemelerle Metahan geçiş noktasındaki yığılmanın azalacağına dikkat çekti, diğer geçiş noktaları konusunda da yoğun şekilde çalışma yapılacağını vurguladı.
Haspolat Arıtma Tesisi’nde de yoğun çalışma yapılacağın aktaran Cumhurbaşkanı Erhürman, diğer konularda da görüşülmeye devam edileceğini ifade etti.
Sadece iki taraf arasında güven yaratıcı önlemler üzerinde konuşma değil, Kıbrıs sorunun çözümünün temel hedef olduğuna dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erhürman, görüşmede hedeflenen çözüme ilişkin siyasi eşitlik vurgusu yapıldığını dile getirdi.
Resmi müzakerelere başlamak için ortaya koyduğu 4 maddelik Metedolojinin bir numarasının bir kısmını 3’lü görüşmede kayıda geçirdiklerini belirten Cumhurbaşkanı Erhürman, geriye kalan kısım kabul edilmedikçe bir anlamı olmadığını, ayrıca 4 maddenin de kabul edilmezse görüşmelere başlamayacaklarını vurguladı.
5+1 toplantılarının verimli olmasını amaçladıklarına işaret eden Cumhurbaşkanı Erhürman, “Küçük çözümler yeterli değil ancak ilk adımlardır. Esasa dahil değildir. Amacımız 5+1 toplantılarına girmeden önce geçiş noktaları gibi elle tutulular ilerlemeler sağlanmasıdır” dedi.
Görüşme neden uzadı sorusunu yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erhürman, “Rum Lider Hristodulidis geçen toplantıda öneri yapmadı ancak bu kez yaptı. Görüşmelerde konuşmalar, sırayla yapılır bu nedenle zaman aldı. Kapsamlı çözüm vurgusu zaman aldı. Herhangi bir çözümü doğru bulmadığımızı metedoloji üzerinden hareket etmek istediğimizi vurguladık. Geçmiş dönemden kalan ayrıntılı harita üzerinden de tartışma yapıldı. Ara bölgede yapılması planlanan solar panel de değerlendirildi” dedi.
Bir soru üzerine görüşmede garantiler konusunun gündeme gelmediğine dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erhürman, kapsamlı çözüm müzakeresine ilişkin her hangi bir konunun gündeme gelmediğini vurguladı.
Hedefin kapsamlı bir çözüm olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erhürman, iki tarafın ortak yetki alanlarına atıfta bulundu.
Kıbrıs’ta 50 yıldır çözüm çabasının sürdüğüne dikkat çeken Cumhurbaşkanı Erhürman, yaşanan süreçlerden ders çıkarılması ve birşeylerin değişmesi gerektiğini vurguladı.
BM Genel Sekreteri Antonio Gutierres’in çözüme varılması için farklılıklar olması sözünden hareketle 4 maddelik metedolojiyi ortaya koyduklarını anlatan Cumhurbaşkanı Erhürman, “Masaya oturup, çözüm buluruz yaklaşımında değiliz. Çözüme ulaştıracak bir müzakere masası istiyoruz. Siyasi eşitliğin müzakere masasında pazarlık konusu olmadan kabul edilmesi şarttır” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erhürman, görüşmenin Hellim konusunda ve geçiş noktalarında ilerlemeler sağlanması açısından verimli geçtiğini kaydetti.
Üçlü görüşme sonrası Birleşmiş Milletler tarafından yapılan yazılı açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:
“Bugün, Kıbrıslı Türk Lider Sayın Tufan Erhürman ile Kıbrıslı Rum Lider Sayın Nikos Hristodulidis, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kişisel Temsilcisi Sayın María Angela Holguín Cuéllar’ın aracılığıyla, Birleşmiş Milletler İyi Niyet Misyonu yerleşkesinde bir toplantı gerçekleştirdiler.
Toplantı, olumlu ve samimi bir atmosferde geçti. Liderler, çözüm sürecine elverişli bir iklim yaratmayı amaçlayan ve Kıbrıs sorununa çözüm bulmaya yönelik çabalara ilişkin geniş bir yelpazede görüş alışverişinde bulundular. İki lider de gerçek amacın Kıbrıs sorununa, BM Güvenlik Konseyi kararlarında tanımlandığı şekliyle siyasi eşitliğe dayalı bir çözüm bulmak olduğunu vurguladı. Güven artırıcı önlemlerin, elverişli bir ortam yaratmak açısından önemli olduğu, ancak Kıbrıs sorununun çözümünün yerine geçemeyeceği konusunda mutabık kaldılar.
Liderler, daha önce üzerinde uzlaşılan güven artırıcı girişimler hakkında bir değerlendirme yapmış, yeni fikirleri ele almış ve özellikle yeni geçiş noktalarının açılması, Hellim meselesi ve Mia Milia/Haspolat Atık Su Arıtma Tesisi’nden boru hatlarının inşası konularında en kısa zamanda anlaşmaya varmaya yoğunlaşma konusunda mutabakata varmışlardır. Ayrıca geçiş noktalarında gerekli hizmetler için personel artırımı konusunda da anlaşmışlardır. Her iki lider de Agios Dometios/Metehan geçiş noktasındaki yol genişletme çalışmalarını memnuniyetle karşılamış ve önümüzdeki aylarda tamamlanmasını dört gözle beklediklerini ifade etmişlerdir.
Liderler ayrıca, BM Genel Sekreteri tarafından düzenlenecek daha geniş katılımlı bir sonraki gayriresmî toplantıya katılım konusundaki taahhütlerini yinelediler. Bu süre zarfında Kıbrıs’ta somut sonuçlar üretmek ve bir sonraki geniş formatlı gayriresmî toplantının başarılı olmasını sağlamak için çalışmayı sürdüreceklerini belirttiler.
Bu amaçla, ihtiyaç duyulduğu sürece sık sık bir araya gelmeye hazır olduklarını ifade ettiler ve temsilcilerine düzenli toplantılarını sürdürmeleri talimatını verdiler.
Toplantıdan önce liderler, Kayıp Şahıslar Komitesi’nin (KŞK) Kıbrıs’taki antropoloji laboratuvarını ziyaret etti. Bu vesileyle, Komite üyeleri, antropoloji laboratuvarı personeli, tüm görevli çalışanlar ve bağışçılar dâhil olmak üzere KŞK’nin yürüttüğü etkin insani çalışmalara olan takdirlerini ifade ettiler.
Sayın Hristodulidis ve Sayın Erhürman, KŞK’nin çalışmalarının siyasi müdahalelerden uzak tutulmasının kritik önemini vurgulayarak, herkesin bu insani süreci siyasallaştırmaktan kaçınması çağrısında bulundu. Ayrıca, olası gömü yerleriyle ilgili bilgi sahibi olan herkesi bu bilgileri KŞK ile paylaşmaya davet ettiler ve gizlilik ilkesinin titizlikle korunacağının güvencesini verdiler.”
